ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ
Κατά την εφηβεία, το σώμα μεγαλώνει, μεταμορφώνεται και αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Αυτό είναι φυσιολογικό. Όμως, για κάποιους εφήβους, η αύξηση του βάρους μπορεί να γίνει παραπάνω από το υγιές, οδηγώντας σε παχυσαρκία – μια κατάσταση που δεν αφορά την εμφάνιση, αλλά την υγεία.
Η παχυσαρκία δεν είναι απλώς το "να έχεις παραπάνω κιλά". Είναι όταν το σωματικό λίπος αυξάνεται σε σημείο, που μπορεί να βλάψει την υγεία σου.
Στην εφηβεία, μπορεί να οφείλεται σε:
-
Κακή διατροφή (πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, ζάχαρη, αναψυκτικά)
-
Έλλειψη άσκησης (καθιστική ζωή, πολλές ώρες οθόνης)
-
Συναισθηματική υπερφαγία (φαγητό από άγχος, πίεση ή βαρεμάρα)
-
Κληρονομικούς/ορμονικούς παράγοντες
Η παχυσαρκία δεν επηρεάζει μόνο το σώμα, αλλά και την
ψυχολογία, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Κακές σχέσεις με το φαγητό (φαύλος κύκλος)
- Άγχος ή κατάθλιψη
- Κοινωνική απομόνωση ή bullying
Αν είσαι έφηβος/η και έχεις θέμα με το βάρος σου:
-
Μην νιώθεις άσχημα – είσαι πολλά περισσότερα από έναν αριθμό στη ζυγαριά
-
Μίλα με έναν ειδικό (π.χ. διατροφολόγο ή παιδίατρο) – δεν είναι ντροπή
-
Ζήτησε στήριξη από την οικογένεια ή φίλους – το να έχεις "ομάδα" βοηθά
-
Απόφυγε αυστηρές δίαιτες ή "μαγικές λύσεις" – δεν είναι ασφαλείς.
Η υγεία δεν έχει "τέλειο σώμα" ή "τέλειο βάρος".
Το ζητούμενο είναι να νιώθεις καλά, να έχεις ενέργεια, να αναπνέεις ελεύθερα και να αγαπάς τον εαυτό σου.
-
Η νευρική ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή, όπου το άτομο έχει έντονο φόβο μήπως πάρει βάρος και προσπαθεί να το ελέγξει με υπερβολικό περιορισμό του φαγητού. Επηρεάζει κυρίως έφηβες κοπέλες, αλλά όχι αποκλειστικά – αφορά όλους, ανεξαρτήτως φύλου. Η νευρική ανορεξία χαρακτηρίζεται από:
- Ακραίο περιορισμό στο φαγητό ή παράλειψη γευμάτων
- Υπερβολική ενασχόληση με το βάρος, το σώμα και τις θερμίδες
- Διαστρεβλωμένη εικόνα σώματος, αφού το άτομο βλέπει τον εαυτό του "παχύ" ενώ είναι αδύνατο
- Ταχεία απώλεια βάρους
- Άρνηση να διατηρηθεί ένα φυσιολογικό βάρος.
Συμπτώματα που μπορεί να εμφανίσει ένας/μία έφηβος/η:
- Συχνή παράλειψη γευμάτων ή "δικαιολογίες" για να μην φάει
- Κακή διάθεση, απομόνωση, ευερεθιστότητα
- Φόβος για το φαγητό ή άγχος μπροστά σε τραπέζια
- Απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα
- Έντονη άσκηση, ακόμα και με εξάντληση
- Διακοπή της περιόδου (στα κορίτσια)
Η νευρική ανορεξία είναι ψυχική διαταραχή. Δεν πρόκειται για "δίαιτα που ξέφυγε", αλλά για βαθύτερο άγχος, πίεση, ανάγκη για έλεγχο. Παράγοντες που μπορεί να την προκαλέσουν:
- Δεν βλέπει το σώμα του/της όπως είναι στην πραγματικότητα.
- Πίεση για "τέλειο σώμα" από social media, φίλους ή κοινωνία
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Τελειομανία ή άγχος
Σχόλια από το περιβάλλον (ναι, ακόμα και "πλάκες" για το σώμα).
Πότε να ανησυχήσεις: Αν εσύ ή κάποιος φίλος/η σου αποφεύγει συστηματικά το φαγητό, χάνει βάρος και συνεχίζει να θέλει να αδυνατίσει, εμφανίζει φόβο ή ενοχή όταν τρώει, δεν βλέπει το σώμα του, όπως είναι στην πραγματικότητα.
Μίλησε. Ζήτα βοήθεια. Δεν είναι ντροπή.
Αν χρειάζεσαι βοήθεια, στην Ελλάδα μπορείς να απευθυνθείς:
-
Γραμμή 1056 (Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για Παιδιά & Εφήβους – "Το Χαμόγελο του Παιδιού")
-
Κέντρο Ψυχικής Υγείας στην περιοχή σου
-
Σχολικός ψυχολόγος ή καθηγητής που εμπιστεύεσαι